Don Jon

Μόνο το σεξ δε φτάνει…

2013, USA, 90 min

Ελληνικός Τίτλος: Don Jon

Σκηνοθεσία: Joseph Gordon-Levitt/Σενάριο: Joseph Gordon-Levitt/Παίζουν: Joseph Gordon-Levitt, Scarlett Johansson, Julianne Moore, Tony Danza, Glenne Headly, Brie Larson, Rob Brown, Jeremy Luke

Στους κινηματογράφους από 24/10/2013

Ο 32χρονος Joseph Gordon-Levitt, παρά τη μικρή ηλικία του, έχει ήδη χτίσει μια αξιοσέβαστη καριέρα στο Χόλιγουντ. Ανήκει δε σε μια μικρή μειοψηφία ηθοποιών,  που ενώ ξεκίνησαν την κινηματογραφική τους ζωή πολύ νωρίς, σαν παιδιά-θαύματα, δεν εξαφανίστηκαν στη συνέχεια, αλλά συνέχισαν να δίνουν δυναμικά το παρόν. Το ίδιο συμβαίνει άλλωστε και με τη Scarlett Johansson, ενώ ένα ακόμα κοινό στοιχείο της πορείας των δυο πρωταγωνιστών, είναι ότι η πρώτη τους μεγάλη επιτυχία ήταν ταινία του Robert Redford (Το Ποτάμι Κυλά Ανάμεσα μας/1992 για τον Levitt, Ο Γητευτής των Αλόγων/1998 για τη Johansson). Στο “Don Jon”, ο Levitt πολύ πρόωρα σε σχέση με άλλους συναδέλφους του, δοκιμάζει τις ικανότητες του για πρώτη φορά στη σκηνοθεσία, πάνω σε δικό του μάλιστα σενάριο και ομολογουμένως τα καταφέρνει αρκετά καλά.

Ο ήρωας της ταινίας, ο Τζον Μαρτέλο (Joseph Gordon-Levitt) είναι ένας τυπικός νεαρός ιταλοαμερικανός μπάρμαν στο Νιου Τζέρσεϊ χωρίς πολλές φιλοδοξίες, που η ζωή του περιστρέφεται γύρω  από μια επαναλαμβανόμενη ρουτίνα: γυναίκες, γυμναστήριο, σπίτι, αυτοκίνητο, εκκλησία, οικογένεια. Οι φίλοι του τον αποκαλούν Ντον (Τζον), αφού έχει μεγάλη επιτυχία στο γυναικείο φύλο, αλλά αυτός δείχνει να περνά καλύτερα μόνος του μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή του, παρακολουθώντας ταινίες πορνό. Όταν όμως ο έρωτας του χτυπά για πρώτη φορά την πόρτα στο πρόσωπο της πανέμορφης Μπάρμπαρα (Scarlett Johansson), μιας συντηρητικής ρομαντικής νεαρής που ψάχνει τον πρίγκιπα του παραμυθιού,  θα πρέπει να κάνει τις επιλογές του αν θέλει να την κατακτήσει, για να ανακαλύψει τελικά, ότι ο έρωτας και η πραγματική οικειότητα κρύβεται στα πιο απρόσμενα μέρη…

Επηρεασμένος σαφώς από τον ανανεωτικό, φρέσκο αέρα που έφεραν στο -κουρασμένο- είδος τα τελευταία χρόνια, κάποιες “σκεπτόμενες” rom-com (ρομαντικές κομεντί), όπως τα 500 Days with Summer, Crazy Stupid Love κλπ., ο Joseph Gordon-Levitt παρουσιάζει με δεξιοτεχνία μια ιστορία ενηλικίωσης σε συσκευασία ρομαντικής κομεντί, που η πρωτοτυπία της έγκειται στο ότι ψάχνει να βρει απαντήσεις σε ρομαντικά διλήμματα, όπως η αναζήτηση του έρωτα, της συντροφικότητας και της οικειότητας, μέσα από τη σχέση εξάρτησης που έχει αναπτύξει ο βασικός ήρωας με τις ταινίες πορνό. Ο Don Jon δεν κινείται πάντως στο σκοτεινό σύμπαν του Steve McQueen στο πρόσφατο Shame, όπου ο ήρωας του μέσα από τον εθισμό του στο πορνό και στο πληρωμένο σεξ οδηγείται στην κατάβαση σε μια προσωπική κόλαση, αλλά ζει σε μια φωτεινή και ιλουστρασιόν  -αλλά εξίσου κενή- παραίσθηση ενός σύγχρονου αμερικάνικου ονείρου. Γυμνασμένα μυώδη κορμιά, γρήγορα αυτοκίνητα, όμορφες γυναίκες είναι τα συστατικά της επιτυχίας, συνυφασμένα όμως με οικογενειακά γεύματα και κυριακάτικες εξομολογήσεις στην εκκλησία, που τονίζουν το υπερσυντηρητικό προφίλ της τοπικής κοινωνίας. Το σεξ είναι εύκολο και γρήγορο, όμως η πραγματική επικοινωνία και η συντροφικότητα λείπουν, αφού οι σχέσεις καθορίζονται από τα κοινωνικά πρότυπα, που κρατούν τους ήρωες εγκλωβισμένους και δεν επιτρέπουν στα γνήσια συναισθήματα να βγουν στην επιφάνεια. Το πορνό έτσι γίνεται για τον Τζον η μόνη διέξοδος ελευθερίας (…) από τις συμβάσεις, αλλά και ικανοποίησης του Εγώ του, παράλληλα όμως του δημιουργεί ενοχές, σε πρώτο επίπεδο λόγω του συντηρητικού του χαρακτήρα, αλλά και βαθύτερα, αφού συνειδητοποιεί τη συναισθηματική του αναπηρία. Η εξάρτηση του από το πορνό, είναι στην πραγματικότητα μια άρνηση να δει τη ζωή κατάματα και να εξωτερικεύσει τα συναισθήματα του, ξεφεύγοντας από τα πρέπει που του επιβάλλονται και καταλήγει να γίνει μια φυλακή, αντίστοιχη μ’ αυτήν μιας συμβατικής σχέσης. Η ευκαιρία για να δραπετεύσει οριστικά απ’ αυτήν την κατάσταση, θα του δοθεί αναπάντεχα, χωρίς κι ο ίδιος να το περιμένει ή να το φαντάζεται. Ο Τζον θα επανεκτιμήσει τη στάση του και θα κληθεί τελικά να επιλέξει μόνο για τον εαυτό του και όχι για τους άλλους, κατακτώντας την πολυπόθητη ωριμότητα.

Ο Joseph Gordon-Levitt σε τριπλό ρόλο σκηνοθέτη-σεναριογράφου-πρωταγωνιστή, διαχειριζόμενος με χιουμοριστική διάθεση και καλώς εννοούμενη ελαφρότητα -χωρίς ποτέ να γίνεται χυδαίος- θέματα ταμπού για μια ρομαντική κομεντί, από το πορνό και την υπερ-έκθεση μας στο σεξ σαν μηχανισμούς παραγωγής συναισθηματικά ανάπηρων νέων ανθρώπων, ως την κρίση ηθικών αξιών της σύγχρονης κοινωνίας και την υποκρισία της εκκλησίας και της οικογένειας, καταφέρνει εν πολλοίς να καταγράψει τα προσωπικά και συναισθηματικά αδιέξοδα μιας γενιάς που βομβαρδίζεται καθημερινά από πλαστά πρότυπα ευτυχίας. Οι χαρακτήρες του βέβαια, στερούνται βάθους και φλερτάρουν πολλές φορές με την καρικατούρα, αλλά κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει ότι αποτελούν ρεαλιστική απεικόνιση της σύγχρονης κοινωνίας της επιφάνειας και του θεαθήναι. Η επιλογή των ηθοποιών που τους υποδύονται, υπήρξε πραγματικά ιδανική, αφού η Scarlett Johansson δίνει πραγματικό ρεσιτάλ στο ρόλο της bimbo-ρομαντικής γκόμενας, ενώ ο ίδιος ο Levitt και η Julianne Moore είναι εξαιρετικοί στους ρόλους τους. Και παρ’ ότι θα μπορούσαμε να του καταλογίσουμε μια σχετικά “εύκολη” και ανώδυνη προσέγγιση στο θέμα και ένα ελαφρώς βεβιασμένο, αφελές φινάλε -που όμως μας αφήνει όλους ικανοποιημένους, δεν μπορούμε να του στερήσουμε το δικαίωμα να παραμένει αισιόδοξος, όπως κάθε νέος άνθρωπος οφείλει να κάνει…

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Διασκεδαστική, αντισυμβατική ρομαντική κομεντί καλών προθέσεων, που καταφέρνει παρ’ όλη την ελαφρώς αφελή προσέγγιση του θέματος της, να μιλήσει απλά και ειλικρινά για θέματα ταμπού για άλλες ταινίες του είδους. Ελπιδοφόρο σκηνοθετικό ντεμπούτο για τον Joseph Gordon-Levitt.

7/10