Gravity

Η αβάσταχτη ελαφρότητα της ...βαρύτητας

2013, USA/UK, 91 min

Ελληνικός Τίτλος: Gravity

Σκηνοθεσία: Alfonso Cuarón/Σενάριο: Alfonso Cuarón, Jonás Cuarón/Παίζουν: Sandra Bullock, George Clooney, Ed Harris, Orto Ignatiussen, Phaldut Sharma

Η Dr.Ryan Stone (Sandra Bullock), μια διακεκριμένη επιστήμονας της γενετικής, κάνει το πρώτο της διαστημικό ταξίδι, συνοδευόμενη από τον αρχηγό της αποστολής Matt Kowalski (George Clooney), ένα βετεράνο αστροναύτη στα πρόθυρα της συνταξιοδότησης. Κατά τη διάρκεια ενός διαστημικού περιπάτου όμως, το σκάφος τους καταστρέφεται από μια βροχή διαστημικών σκουπιδιών, τα υπόλοιπα μέλη του πληρώματος σκοτώνονται και κάθε επικοινωνία με τη γη διακόπτεται. Ο Kowalski και η Ryan θα πρέπει να υπερβούν τα όρια τους στην προσπάθεια τους να επιβιώσουν…

Ο Μεξικανός Alfonso Cuarón, μέλος της θρυλικής τριάδας που αποκαλείται “The Three Amigos of Cinema”, μαζί με τους φίλους του, Alejandro González Iñárritu και Guillermo Del Toro, είναι σίγουρα ένας από τους πιο ταλαντούχους σκηνοθέτες της εποχής μας. Ανανεωτικός και τολμηρός, με μοντέρνα ματιά και φρέσκες ιδέες, ασχολήθηκε ήδη στην καριέρα του με μια μεγάλη ποικιλία κινηματογραφικών ειδών, αφού στο βιογραφικό του συναντά κανείς μια “πειραγμένη” μεταφορά ενός κλασικού έργου (Great Expectations/Μεγάλες Προσδοκίες, 1998), μια τρυφερή ιστορία ενηλικίωσης (Y tu Mamá También/Θέλω και τη Μαμά σου, 2001), την καλύτερη κατά γενική ομολογία ταινία της σειράς Χάρι Πότερ (Harry Potter and the Prisoner of Azkaban, 2004), αλλά και ένα σκοτεινό μετα-αποκαλυπτικό θρίλερ (Children of Men/Τα Παιδιά των Ανθρώπων, 2006) -την καλύτερη του ταινία κατά τη γνώμη μου. Επτά χρόνια μετά, επανακάμπτει με το Gravity, γυρισμένο σε 3D format, μια ταινία που γνωρίζει τεράστια εισπρακτική και καλλιτεχνική επιτυχία και ήδη θεωρείται κλασική.

Τι είναι όμως το Gravity; μια ταινία επιστημονικής -όχι τόσο μακρινής- φαντασίας; ένα σκεπτόμενο blockbuster; ένα φιλοσοφικό δοκίμιο που εξερευνά τα πεπερασμένα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης; ένα χρονικό της προαιώνιας μάχης του ανθρώπου με τη φύση; Ο Cuarón υλοποιώντας ένα παλιό ανεκπλήρωτο όνειρο του, προσπαθεί να συνδυάσει όλα τα παραπάνω, με όχημα μια απλή ιστορία ανθρώπινης επιβίωσης. Όπως ο J.C.Chandor, στο αντίστοιχης θεματολογίας All is Lost/Όλα Χάθηκαν, αφήνει τον ήρωα του αβοήθητο στη μέση του ωκεανού, να παλέψει με τα στοιχεία της φύσης και τους προσωπικούς του δαίμονες, ο Cuarón μεταφέρει το ίδιο σκηνικό στο διάστημα, το οποίο πάντα υπήρξε το ιδανικό πεδίο υπαρξιακών και φιλοσοφικών αναζητήσεων. Η ηρωίδα της ταινίας, έχοντας πίσω της ένα προσωπικό-οικογενειακό δράμα να την κατατρέχει, αλλά ταυτόχρονα αφοσιωμένη όσο τίποτα στην επιστήμη, καλείται να κάνει την υπέρτατη επιλογή, ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα, στο απόλυτο κενό που την έλκει σαν μαγνήτης και στην βαρύτητα, δηλαδή την ανθρώπινη φύση της. Η απάντηση θεωρητικά δείχνει προφανής, αλλά η Ryan Stone θα χρειαστεί τελικά την παρέμβαση ενός “από μηχανής θεού”, για να συνειδητοποιήσει την ανάγκη να επανακτήσει τη βαρύτητα της και θα κάνει τα πάντα για να το πετύχει.

Πέρα απ’ όλα αυτά όμως, το Gravity είναι κυρίως μια πρωτόγνωρη οπτικοακουστική εμπειρία. Παρ’ ότι ένας παραδοσιακός σινεφίλ ίσως δυσκολεύεται ακόμα να αποδεχθεί  τη χρήση του 3D format στον κινηματογράφο, είναι προφανές ότι η συγκεκριμένη τεχνική βρίσκει την ιδανική έκφραση της στα χέρια του Cuarón, που εκμεταλλεύεται στο έπακρο τις δυνατότητες που του προσφέρει. Με τη βοήθεια της θαυμάσιας φωτογραφίας του Emmanuel Lubezki, του υποβλητικού soundtrack του Steven Price, αλλά και την αναντίρρητη δική του σκηνοθετική δεξιοτεχνία, ο Cuarón παρουσιάζει την προσωπική του εκδοχή μιας διαστημικής όπερας, χορογραφώντας σχεδόν τις κινήσεις της ηρωίδας του, στην αβέβαιη πορεία της προς το απόλυτο κενό. Από το πρώτο κιόλας εντυπωσιακό μονοπλάνο, καταφέρνει να χτίσει μια ατμόσφαιρα υποβλητική, σχεδόν κλειστοφοβική (!), που εγκλωβίζει και τον ίδιο το θεατή στην απεραντοσύνη του διαστήματος, διατηρώντας παράλληλα το ρυθμό αμείωτο και την αδρεναλίνη στα ύψη σε όλη τη διάρκεια της ταινίας. Ίσως ποτέ άλλοτε το διάστημα δεν έχει κινηματογραφηθεί τόσο ρεαλιστικά: άγνωστο και γοητευτικό, σε προ(σ)καλεί να ανακαλύψεις τα μυστικά του, αλλά ταυτόχρονα τρομακτικό και επικίνδυνο, αφού σου υπενθυμίζει διαρκώς το φθαρτό και ασήμαντο της ύπαρξης σου. Η Sandra Bullock αποδεικνύεται -περιέργως- η ιδανική επιλογή για τον πρωταγωνιστικό ρόλο, ξεδιπλώνοντας ερμηνευτικές δυνατότητες που εκπλήσσουν και πραγματικά, αν δεν υπήρχε η ανεπανάληπτη ερμηνεία της Cate Blanchett στη “Θλιμμένη Τζάσμιν”, θα άξιζε το Όσκαρ ερμηνείας.

Όμως, παρ’ ότι το φιλμ αποτελεί μάθημα σκηνοθετικής δεξιοτεχνίας και αισθητικής τελειότητας, χάνει την ευκαιρία να μπει στο πάνθεον του είδους, δίπλα στο 2001: A Space Odyssey (1968) του Stanley Kubrick ή το Solaris (1972) του Andrei Tarkovsky, αφού το σενάριο του ίδιου του Cuarón, σε συνεργασία με το γιο του Jonás, παραμένει επίπεδο και σχηματικό, με προβλέψιμους διαλόγους ή μονολόγους και αποκορύφωμα το αμήχανο φινάλε, προϊόν mainstream χολιγουντιανής έμπνευσης… Έτσι το -όποιο- φιλοσοφικό ή υπαρξιακό υπόβαθρο του Gravity αιχμαλωτίζεται από τα κλισέ, σε ένα φιλμ που λειτουργεί πολύ καλύτερα, όταν τα διαλογικά μέρη δεν διαταράσσουν τις εντυπωσιακές σιωπές του.

Φορτωμένο ήδη με πολλές διακρίσεις, 10 υποψηφιότητες για Όσκαρ και -μάλλον υπερβολικούς- διθυράμβους, το Gravity παραμένει μια κοινή ιστορία επιβίωσης, ένας ύμνος στη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης, που απλά τυχαίνει να εξελίσσεται στο διάστημα. Πάνω απ’ όλα πάντως, είναι ένα οπτικό υπερθέαμα και ταυτόχρονα ένα μέγιστο τεχνολογικό επίτευγμα, που σαν τέτοιο πιθανολογώ ότι θα μείνει χαραγμένο στην κινηματογραφική μας μνήμη. Αλλά ως εκεί…

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Αισθητική τελειότητα και οπτική απόλαυση, που όμως δεν υποστηρίζεται επαρκώς σεναριακά. Πάντως το Gravity είναι ένα κινηματογραφικό υπερθέαμα που αξίζει να το απολαύσει κανείς σε 3D.

6,5/10