Σεξουαλική Παρενόχληση και Βιασμός στις Γυναίκες: 25 Αντιπροσωπευτικές Ταινίες

Ο βιασμός είναι πράξη βίας και ελέγχου και όχι σεξουαλικής ικανοποίησης

                                                                                   

Με αφορμή την κυκλοφορία της ταινίας της Emerald Fennell, "Promising Young Woman"/2020 (αναλυτική κριτική/παρουσίαση εδώ), το παρακάτω άρθρο έχει τη φιλοδοξία να περιγράψει σε αδρές γραμμές, τον τρόπο που παρουσιάστηκε το θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης και του βιασμού των γυναικών στον κινηματογράφο, μέσα από μια ιστορική αναδρομή σε σχετικές ταινίες, από τη σκοπιά ενός κινηματογραφόφιλου και όχι φυσικά παρεμβαίνοντας σε θέματα νομικής, ψυχιατρικής ή άλλης εξειδικευμένης φύσης. Οι ταινίες που επιλέχθηκαν έχουν σαν βασικό θέμα τους το βιασμό ή ο βιασμός αποτελεί έναυσμα για την προώθηση της πλοκής, ενώ για ευνόητους λόγους (τεράστιου όγκου δεδομένων), δεν συμπεριλαμβάνονται στην ανάλυση, ταινίες που αφορούν περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης ανδρών ή παιδοφιλίας. 

Σύμφωνα με το νόμο 3769/2009 (άρθρο 2), σεξουαλική παρενόχληση ορίζεται "όταν εκδηλώνεται οποιαδήποτε μορφή ανεπιθύμητης λεκτικής, μη λεκτικής ή σωματικής συμπεριφοράς σεξουαλικού χαρακτήρα, με σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου, ιδίως με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος".

Σύμφωνα με την Επιτροπή Ισότητας των Φύλων της Κύπρου, η λεκτική σεξουαλική παρενόχληση αναφέρεται σε σχόλια για την εμφάνιση, αισχρά σχόλια, ερωτήσεις ή σχόλια για τη σεξουαλική ζωή, προτάσεις για σεξουαλικά χατίρια, σεξουαλικές απαιτήσεις,  υποσχέσεις ή απειλές που αφορούν τους όρους και συνθήκες απασχόλησης ως αντάλλαγμα ή μη σεξουαλικών χατιριών. Η μή λεκτική σεξουαλική παρενόχληση αναφέρεται σε πονηρό κοίταγμα ή επίμονο βλέμμα στο σώμα, επίδειξη σεξουαλικού υλικού, όπως περιοδικά, αφίσες, φωτογραφίες κλπ., μηνύματα στο κινητό ή στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ενώ η σωματική σεξουαλική παρενόχληση σε φυσικό άγγιγμα, τσίμπημα, φίλημα, άγγιγμα σε απόκρυφα σημεία, χάδια, απόπειρα σεξουαλικής επίθεσης και βιασμό.

Στον κινηματογράφο, πριν την επιβολή του Κώδικα Hays (MPPC/Motion Picture Production Code) το 1934, αρκετές αμερικανικές ταινίες (pre-Code films) έθιξαν το θέμα του βιασμού, με πιο γνωστή την "The Story of Temple Drake"/1933, βασισμένη στο βιβλίο του William Faulkner, "Sanctuary" (1931). Το κοινό χαρακτηριστικό των ταινιών αυτών όμως, είναι ότι αναφέρονται σε γυναίκες "χαμηλής ηθικής στάθμης".  Η πρώτη ευρείας κυκλοφορίας ταινία που μιλάει ανοιχτά για το βιασμό μιας απλής, καθημερινής γυναίκας, θεωρείται ότι είναι η αμερικανική παραγωγή "Johnny Belinda" (Σιωπηλή Τραγωδία)/1948, που εκμεταλλεύτηκε τη χαλάρωση του κώδικα λογοκρισίας. Δύο χρόνια αργότερα, κυκλοφόρησε η χαμηλού budget ταινία της Ida Lupino, "Outrage" (Ατιμασμένη Παρθένα)/1950, όπου όμως η έκφραση που κατά κόρον χρησιμοποιείται είναι "επίθεση" και όχι βιασμός. Ταυτόχρονα στην Ιαπωνία, ο Akira Kurosawa γυρίζει το "Rashomon"/1950, στο οποίο εξετάζει τις συνέπειες ενός βιασμού και μιας δολοφονίας σε μια ομάδα ανθρώπων.

Με την πάροδο των χρόνων, η σεξουαλική παρενόχληση και ο βιασμός απέκτησαν περίοπτη θέση στη θεματολογία γνωστών και άγνωστων σκηνοθετών και εμφανίζονται σε ταινίες που εντάσσονται σε διάφορα κινηματογραφικά είδη. 

Η σεξουαλική παρενόχληση κάθε είδους εντoπίζεται συνήθως σε περιπτώσεις όπου υπάρχει σχέση εξουσίας μεταξύ θύτη και θύματος, όπως στο περιβάλλον εργασίας (π.χ."Nine to Five"/1980, "Working Girl"/1988, "North Country"/2005, "The Assistant"/2019, "Bombshell"/2019), στο πανεπιστήμιο (π.χ."Oleanna"/1994), στο οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον (π.χ."Marnie"/1964, "The Color Purple"/1985, "Precious"/2009) ή στον ευρύτερο χώρο του αθλητισμού (π.χ."I, Tonya"/2017, "Athlete A"/2020). Ακόμα πολλές περιπτώσεις ταινιών περιγράφουν σεξουαλική παρενόχληση και βιασμό σε κλειστές ομάδες, όπως νοσηλευτικά ιδρύματα ή φυλακές (π.χ. "Hable con Ella"/2002, "The Magdalene Sisters"/2002, "Journal 64"/2018) ή σε συνθήκες πολέμου, αιχμαλωσίας ή και ολοκληρωτικών καθεστώτων (π.χ. "La Ciociara"/1960, "Incendies"/2010, "The Whistleblower"/2010, "Colonia"/2015). Στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει σχέση εξουσίας μεταξύ θύτη-θύματος, πολλές φορές ο βιαστής εισβάλλει στον προσωπικό χώρο του θύματος (home invasion) και κακοποιεί το θύμα (π.χ. "Extremities"/1986, "Mientras Duermes"/2011, "Elle"/2016), σε άλλες περιπτώσεις ο βιαστής παρακολουθεί και βιάζει το θύμα του εκτός του προσωπικού του χώρου (π.χ. "L'Amour Violé"/1978, "The Accused'/1988, "La Piel que Habito"/2011), ενώ τέλος κάποιες ταινίες ασχολούνται με περιπτώσεις serial βιαστών και δολοφόνων (π.χ. "The Boston Strangler"/1968, "Frenzy"/1972, "From Hell"/2001).

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η προέλευση των ταινιών με αντίστοιχη θεματολογία, δεν περιορίζεται στο Χόλιγουντ ή γενικά σε δημοκρατικές, προοδευτικές χώρες, αλλά υπάρχουν πολλά δείγματα ταινιών από συντηρητικές χώρες στις οποίες η ελευθερία του λόγου υφίσταται πόλεμο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το αιγυπτιακό "Cairo 678"/2010, που περιγράφει τις προσπάθειες τριών θυμάτων παρενόχλησης να δημοσιοποιήσουν το πρόβλημα τους και το "The Salesman"/2010, του Asghar Farhadi, που στο Ιράν χαρακτηρίστηκε Siahnamayi (ταινία που παρουσιάζει ένα "σκοτεινό" πρόσωπο της χώρας). 

Στην Ελλάδα κάποια παραδείγματα φιλμ που ασχολούνται με το βιασμό είναι το "Αμόκ"/1963, "Ο Φόβος"/1966, το πιο εμπορικό "Η Μαρία της Σιωπής"/1973, ενώ πρέπει να αναφερθεί και το νεότερο φιλμ "Ο Εχθρός μου"/2013 που σκηνοθέτησε ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος.

Μια ιδιαίτερη κατηγορία ταινιών σχετικών με το θέμα, είναι το είδος των rape-revenge films (που είναι ένα υπο-είδος των crime films), οι ταινίες του οποίου συνήθως ακολουθούν ένα συγκεκριμένο μοντέλο ανάπτυξης, που περιέχει τρεις πράξεις (three act structure). Στην πρώτη πράξη παρακολουθούμε ένα βιασμό -ίσως μαζί με βασανισμό ή απόπειρα δολοφονίας, στη δεύτερη το θύμα επιβιώνει και προσπαθεί να επανενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο, ενώ στην τρίτη πράξη, το θύμα αποφασίζει να εκδικηθεί και συνήθως σκοτώνει το βιαστή. 

Ένα από τα πρώτα rape-revenge films θεωρείται το"The Virgin Spring" (Η Πηγή των Παρθένων) /1960, του Ingmar Bergman., ενώ το είδος γνώρισε μεγάλη άνθηση τη δεκαετία του '70, με χαρακτηριστικό δείγμα το "I Spit on Your Grave"/1978, που έγινε cult και ακολουθήθηκε από remake και sequel. Άλλα γνωστά παραδείγματα φιλμ του είδους είναι το ιαπωνικό "Madame O"/1966, το "Straw Dogs"/1971, το "The Last House on the Left"/1972, το ινδικό "22 Female Cottayam"/2012, το "The Nightingale"/2018 κλπ. 

Στην κατηγορία των rape-revenge films, μπορούν να υπαχθούν και κάποιες ταινίες που ανήκουν στο "New French Extremity", ένα κινηματογραφικό κίνημα των αρχών του 21ου αιώνα, όπως το "Baise Moi"/2000, ένα προκλητικό μίγμα σεξ-βιας, που για ευνόητους λόγους δε διαθέτει μεταφρασμένο ελληνικό τίτλο, το Irréversible/2002, που καταλύει το three act structure, προβάλλοντας τα γεγονότα με αντίστροφη χρονολογική σειρά και το "Martyrs"/2008, απόγονο του αμερικανικού "Hostel"/2005 και εκπρόσωπο του "torture porn".

Μετά το 2006, η άνθηση του κινήματος #Me Too (ένα κοινωνικό κίνημα εναντίον της σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης, που προτρέπει τα θύματα να δημοσιοποιούν τις άσχημες εμπειρίες τους) , έδωσε το έναυσμα σε πολλά θύματα παρενόχλησης να εκφραστούν ελεύθερα και κατά συνέπεια είχε σαν αποτέλεσμα πολλές καινούργιες κινηματογραφικές ταινίες με αντίστοιχα θέματα.

Ακολουθεί μια χρονολογική λίστα με 25 σημαντικές ταινίες (όχι απαραίτητα τις καλύτερες) για τη σεξουαλική παρενόχληση και το βιασμό των γυναικών. Σχόλια με παρατηρήσεις και επισημάνσεις για πιθανές παραλείψεις είναι ευπρόσδεκτα...

Johnny Belinda (1948)

Ελληνικός Τίτλος: Σιωπηλή Τραγωδία

Σκηνοθεσία: Jean Negulesco

Αυτό το χολιγουντιανό μελόδραμα του Jean Negulesco, με τη Jane Wyman και τον Lew Ayres, θεωρείται η πρώτη ταινία που μίλησε ανοιχτά για το βιασμό, αφού το συγκεκριμένο θέμα ήταν ως τότε απαγορευμένο στις ΗΠΑ από τον κώδικα Hays. Ένας νεαρός γιατρός προθυμοποιείται να διδάξει μια νεαρή κωφάλαλη, κόντρα στις προκαταλήψεις της τοπικής κοινωνίας, αλλά τα πράγματα παίρνουν άσχημη τροπή, όταν η μαθήτρια του βιάζεται και μένει έγκυος... Αν η υπόθεση σας θυμίζει κάτι, είναι γιατί η ελληνική ταινία "Η Μαρία της Σιωπής" (1973) με την Αλίκη Βουγιουκλάκη και τον Αλέκο Αλεξανδράκη είναι ουσιαστικά remake του φιλμ, παρ'ότι ποτέ δεν ανακοινώθηκε επίσημα κάτι τέτοιο.

Rashomon (1950)

Ελληνικός Τίτλος: Η Γκέισα και ο Σαμουράι

Σκηνοθεσία: Akira Kurosawa

Σε μια από τις πιο σημαντικές ταινίες του Akira Kurosawa και του παγκόσμοιυ κινηματογράφου, που υπήρξε η πρώτη γιαπωνέζικη ταινία που έκανε μεγάλη επιτυχία στο εξωτερικό, ενώ κέρδισε το Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ της Βενετίας, τα πάντα ξεκινάνε από ένα βιασμό και μια δολοφονία. Σε ένα δικαστήριο, ένας ληστής, μια γυναίκα, το φάντασμα ενός σαμουράι και ένας ξυλοκόπος, δίνουν τη δική τους εκδοχή για το βιασμό της γυναίκας και τη δολοφονία του σαμουράι συζύγου της. Ο όρος Rashomon effect, που έχει να κάνει με την παροιμιώδη αναξιοπιστία των αυτοπτών μαρτύρων, χρωστάει το όνομα του στην ταινία.

The Virgin Spring (1960)

Ελληνικός Τίτλος: Η Πηγή των Παρθένων

Σκηνοθεσία: Ingmar Bergman

Στη μεσαιωνική Σουηδία, μια έφηβη παρθένα βιάζεται και δολοφονείται από τρεις βοσκούς. Όταν στη συνέχεια ζητούν καταφύγιο στο σπίτι της, ο πατέρας της ανακαλύπτει ποιοι είναι και σχεδιάζει την εκδίκηση του... Η ταινία που κέρδισε το Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το 1961, βασίστηκε σε μια μεσαιωνική σουηδική μπαλάντα, ενώ προκάλεσε μεγάλη αίσθηση με τη ρεαλιστική απεικόνιση του βιασμού και της δολοφονίας της νεαρής, λόγω και της εκπληκτικής φωτογραφίας του Sven Nykvist. Θεωρείται σήμερα από πολλούς η πρώτη rape-revenge ταινία στην ιστορία, ενώ αποτέλεσε έμπνευση για την ταινία του Wes Craven, "The Last House on the Left" (1972).

La Ciociara (1960)

Ελληνικός Τίτλος: Η Ατιμασμένη

Σκηνοθεσία: Vittorio De Sica

Βασισμένη στο μυθιστόρημα του Alberto Moravia, η ταινία του De Sica μας μεταφέρει στην Ιταλία, προς το τέλος του Β' Παγκοσμίου πολέμου, όπου μια νεαρή χήρα και η κόρη της, προσπαθώντας να επιστρέψουν στο σπίτι τους μετά από ένα διάστημα που κρύβονταν στην περιοχή της Ciociaria, βιάζονται από μια ομάδα μαροκινών μισθοφόρων, με αποτέλεσμα να διαταραχθεί ανεπανόρθωτα η σχέση τους. Η ταινία απέσπασε διθυραμβικές κριτικές και καθιέρωσε τη Sophia Loren ως δραματική ηθοποιό, αφού μάλιστα κέρδισε και το Oscar Α' Γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της.

Marnie (1964)

Ελληνικός Τίτλος: Μάρνι

Σκηνοθεσία: Alfred Hitchkock

Ένας πλούσιος χήρος που παντρεύεται μαι νεαρή κλεπτομανή, η οποία αντιμετωπίζει πολλά ψυχολογικά προβλήματα και την τρομοκρατεί το κόκκινο χρώμα, τη βιάζει όταν αυτή αποδεικνύεται σεξουαλικά ψυχρή... Αυτό το ψυχολογικό θρίλερ, μια από τις πιο υποτιμημένες ταινίες του "μαιτρ του σασπένς", χρησιμοποιεί τη σεξουαλική παρενόχληση που βίωσε η μητέρα της ηρωίδας, σαν κύρια αιτία για την ασταθή ψυχολογική της κατάσταση. Το φιλμ στο οποίο πρωταγωνιστούν η Tippi Hedren και ο Sean Connery, αρχικά έλαβε κακές κριτικές, αλλά με την πάροδο του χρόνου αναγνωρίστηκε σαν μια κλασική χιτσκοκική ταινία.

Ο Φόβος (1966)

Σκηνοθεσία: Κώστας Μανουσάκης

Η ζωή μιας δυσλειτουργικής οικογένειας ενός μεγαλοτσιφλικά διαταράσσεται ανεπανόρθωτα, όταν ο σεξουαλικά ανώριμος γιος του, βιάζει και σκοτώνει τη μουγκή ψυχοκόρη του... Πολύ μπροστά από την εποχή της, η τρίτη και τελευταία ταινία του Κώστα Μανουσάκη, που στη συνέχεια εξοβελίστηκε για άγνωστους λόγους από την ελληνική παραγωγή, κριτικάρει ανελέητα την υποκρισία και τη διαφθορά μιας κλειστής κοινωνίας. Ο Ανέστης Βλάχος δίνει την καλύτερη ερμηνεία της ζωής του, η φωτογραφία του Νίκου Γαρδέλη είναι εξαιρετική, ενώ η οκτάλεπτη σκηνή του φινάλε, ντυμένη με την υπέροχη μουσική του Γιάννη Μαρκόπουλου, μένει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη.

Straw Dogs (1971)

Ελληνικός Τίτλος: Αδέσποτα Σκυλιά

Σκηνοθεσία: Sam Peckinpah

Ο βιασμός της γυναίκας ενός φιλήσυχου Αμερικανού σε μια αγροτική περιοχή της Αγγλίας, θα τον οδηγήσει σε μια πρωτοφανή έκρηξη βίας... O Peckinpah, κατηγορήθηκε ότι ωραιοποίησε την -παρατεταμένης διάρκειας- σκηνή του βιασμού, παρουσιάζοντας το θύμα να τον απολαμβάνει, ενώ αντιδράσεις υπήρξαν και για τις υπερβολικά βίαιες σκηνές, στις οποίες άλλωστε ο σκηνοθέτης ειδικεύεται. Το φιλμ πάντως θεωρείται πλέον ένα από τα καλύτερα του, ενώ ο Dustin Hoffman είναι εκπληκτικός στον κεντρικό ρόλο. Η σχεδόν ταυτόχρονη κυκλοφορία της ταινίας με τα "A Clockwork Orange" και "Dirty Harry", θεωρήθηκε μια στροφή του αγγλόφωνου σινεμά προς την έντονη βία.

L'Amour Violé (1978)

Ελληνικός Τίτλος: -

Σκηνοθεσία: Yannick Bellon

Μια νοσοκόμα στη Γκρενόμπλ βιάζεται ένα βράδι, από τέσσερις άντρες και αντιμετωπίζει τεράστιες δυσκολίες για να ξεπεράσει το συμβάν... Η -μάλλον άγνωστη- Yannick Bellon, που καταπιάστηκε στην καριέρα της με φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα (γυναικεία χειραφέτηση, βιασμός, ομοφυλοφιλία), ασχολείται εδώ με τις επιπτώσεις ενός βιασμού στην ψυχοσύνθεση του θύματος και κριτικάρει δηκτικά τη λογική της συγκάλυψης και την υποκρισία των ανδροκρατούμενων κοινωνιών. Η σκηνή του βιασμού είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρα για το θεατή, αλλά το φιλμ καταφεύγει συχνά στο διδακτισμό, κάτι που του στερεί αρκετή από τη δύναμη του.

I Spit on Your Grave (1978)

Ελληνικός Τίτλος: Άγρια Μέρα

Σκηνοθεσία: Meir Zarchi

Σ'αυτό το αμφιλεγόμενο rape-revenge exploitation φιλμ τρόμου, που αρχικά κυκλοφόρησε με τον (ειρωνικό;) τίτλο "Day of the Woman", μια συγγραφέας, μετά τον άγριο βιασμό της από τέσσερις άντρες, οργανώνει μια εξαιρετικά βίαιη εκδίκηση εναντίον τους. Η σκηνή του βιασμού διαρκεί περίπου 30 λεπτά, ενώ το φιλμ είναι γεμάτο από σκηνές αναίτιας και πρωτοφανούς βίας. Παρ'ότι η ταινία χαρακτηρίστηκε ως μια από τις χειρότερες όλων των εποχών, έγινε cult και ένα remake της γυρίστηκε το 2010, το οποίο ακολούθησαν δύο sequel. Πάντως σταδιακά υπήρξε μια μερική μεταστροφή των κριτικών για το φιλμ, που πλέον αναφέρεται από κάποιους ως φεμινιστικό.

Nine to Five (1980)

Ελληνικός Τίτλος: 9 με 5

Σκηνοθεσία: Colin Higgins

Τρεις εργαζόμενες γυναίκες, που υποφέρουν από τη συμπεριφορά του σεξιστή και καταπιεστικού προϊστάμενου τους αποφασίζουν να τον εκδικηθούν... Η σεξουαλική παρενόχληση και η υποτίμηση της γυναίκας στο εργασιακό της περιβάλλον, είναι το θέμα της ταινίας του Higgins, που επιλέγει όμως να δει τα πράγματα από την κωμική τους σκοπιά, ώστε να αποφύγει το διδακτισμό. Το αποτέλεσμα ήταν, η ταινία να γνωρίσει τρομερή εμπορική επιτυχία και να θεωρείται σήμερα μια από τις καλύτερες κωμωδίες όλων των εποχών. Το φιλμ καθιέρωσε τη Dolly Parton σαν αξιόλογη ηθοποιό, ενώ η επιτυχία του οδήγησε στη δημιουργία μιας εξίσου επιτυχημένης τηλεοπτικής σειράς.

The Color Purple (1985)

Ελληνικός Τίτλος: Το Πορφυρό Χρώμα

Σκηνοθεσία: Steven Spielberg

Πρόκειται για ένα επικό δράμα, για τη ζωή μιας νεαρής αφροαμερικανής, η οποία υπήρξε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης από τον πατέρα της και από το σύζυγο της, στις αρχές του 20ου αιώνα. Ο Spielberg σχολιάζει τη θέση των μαύρων γυναικών στην κοινωνία εκείνης της περιόδου, που είχαν να αντιμετωπίσουν -εκτός από το ρατσισμό των λευκών- ψυχολογική και σωματική βία, σεξισμό και κακοποίηση, ακόμα και στο στενό τους περιβάλλον. Παρ'ότι η ταινία θεωρήθηκε από κάποιους χειριστική και στερεοτυπική, γνώρισε εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία. Η Whoopi Goldberg είναι εξαιρετική στον κεντρικό ρόλο, ενώ το soundtrack του Quincy Jones αξέχαστο.

Extremities (1986)

Ελληνικός Τίτλος: Ακρότητες

Σκηνοθεσία: Robert M.Young

Βασισμένη σε ένα off-Broadway θεατρικό έργο του 1982, η ταινία αναφέρεται σε μια νέα γυναίκα, η οποία εκδικείται έναν άγνωστο που εισέβαλλε στο σπίτι της και προσπάθησε να τη βιάσει. Πρόκειται για την καλύτερη ερμηνεία στην καριέρα της Farrah Fawcett, που έπαιζε και στην παράσταση, σ'ένα ρόλο αρχικά προορισμένο για τη Susan Sarandon. Το σενάριο επικεντρώνει στην εύθραυστη ψυχική κατάσταση μιας γυναίκας που δέχεται επίθεση, η οποία οδηγεί σταδιακά στην αντιστροφή ρόλων μεταξύ θύματος-θύτη, ένα κλασικό μοτίβο των rape-revenge φιλμ. Το θεατρικό έργο παρουσιάστηκε και στην Ελλάδα σε σκηνοθεσία Jules Dassin με την Κάτια Δανδουλάκη το 1985.

The Accused (1988)

Ελληνικός Τίτλος: Οι Κατηγορούμενοι

Σκηνοθεσία: Jonathan Kaplan

Μια νέα δικηγόρος αναλαμβάνει την υπόθεση μιας γυναίκας, που έπεσε θύμα ομαδικού βιασμού σε ένα μπαρ, ενώ πολλοί θαμώνες παρακολουθούσαν... Αυτό το δικαστικό δράμα, είναι μια από τις πρώτες ταινίες του Χόλιγουντ που μιλούν ανοιχτά για το βιασμό και τις συνέπειες του για το θύμα. Ο Kaplan, δια στόματος Kelly McGillis (που υποδύεται τη δικηγόρο) κριτικάρει έντονα την υποκρισία και την ανοχή των κοινωνιών απέναντι σε παρόμοια συμβάντα. Η Jodie Foster, στο ρόλο του θύματος, είναι συγκλονιστική και κέρδισε το Oscar Α' γυναικείου ρόλου, παρ'ότι ο αστικός μύθος λέει, ότι σκέφτηκε να εγκαταλείψει την υποκριτική, απογοητευμένη από την ερμηνεία της...

Baise Moi (2000)

Ελληνικός Τίτλος: -

Σκηνοθεσία:Virginie Despentes, Coralie

Δύο γυναίκες που έχουν υποστεί βιασμό και σεξουαλική κακοποίηση στο παρελθόν, ξεκινούν για ένα ταξίδι, στη διάρκεια του οποίου κάνουν σεξ και σκοτώνουν αδιακρίτως όποιον βρεθεί στο δρόμο τους... Η ταινία αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα του "New French Extremity", ενός κινήματος που άκμασε στη Γαλλία στις αρχές του 21ου αιώνα και έκανε αίσθηση για την εναλλαγή σκηνών αναίτιας υπερβολικής βίας με σκηνές hard-core σεξ. Το φιλμ θεωρητικά αποτελεί κραυγή αγωνίας της γυναίκας, που ασφυκτιά σε έναν φαλλοκρατικό κόσμο, αλλά στην πράξη το μόνο που καταφέρνει, είναι να προκαλέσει το μέσο θεατή.

The Magdalene Sisters (2002)

Ελληνικός Τίτλος: Οι Κόρες της Ντροπής

Σκηνοθεσία: Peter Mullan

Πρόκειται για μια δραματική ταινία, βασισμένη σε αληθινή ιστορία, που περιγράφει τις τραγικές εμπειρίες τριών κοριτσιών σε ένα από τα "Άσυλα της Μαγδαληνής" (Magdalene Laundries), στην Ιρλανδία. Ο Mullan περιγράφει γλαφυρά την πραγματικότητα αυτών των (εκκλησιαστικών) ιδρυμάτων, που  στη θεωρία περιέθαλπαν παραστρατημένες νεαρές κοπέλες, ουσιαστικά όμως ήταν κέντρα ψυχολογικών βασανιστηρίων και σεξουαλικής παρενόχλησης. Η ταινία είναι μια πραγματική γροθιά στο στομάχι, αν σκεφτεί κανείς ότι το τελευταίο απ'αυτά τα ιδρύματα έκλεισε το 1998, ενώ απέσπασε διθυραμβικές κριτικές για τη ρεαλιστική απεικόνιση της κατάστασης.

Irréversible (2002)

Ελληνικός Τίτλος: Μη Αναστρέψιμος

Σκηνοθεσία: Gaspar Noé

Ένα βράδι στο Παρίσι, μια γυναίκα βιάζεται άγρια και ο φίλος της προσπαθεί να ανακαλύψει και να εκδικηθεί το βιαστή... Ίσως η πιο γνωστή εκπρόσωπος του "New French Extremity", η ταινία του Gaspar Noé, αποτελείται από 14 σκηνές που παρουσιάζονται σε αντίστροφη χρονολογική σειρά. Το φιλμ έγινε διάσημο για την σχεδόν 10λεπτη σκηνή του άγριου βιασμού της ηρωίδας, που υποδύεται η Monica Belluci, όπως και για μια σκηνή δολοφονίας με όπλο έναν πυροσβεστήρα. Η ταινία κατηγορήθηκε ως ακραία ομοφοβική και γενικά ξεσήκωσε πολλές αντιδράσεις για την ακραία βία που τη χαρακτηρίζει.

Dogville (2003)

Ελληνικός Τίτλος: Ντόγκβιλ

Σκηνοθεσία: Lars von Trier

Μια κυνηγημένη γυναίκα, φτάνει σε μια μικρή επαρχιακή πόλη, όπου της παρέχεται άσυλο, με αντάλλαγμα να βοηθά τους κατοίκους στις καθημερινές τους δουλειές... Αυτή η παραβολή του Lars von Trier, που παρ'ότι δεν έχει σαν αποκλειστικό θέμα της το βιασμό, αλλά ασχολείται ακόμα με τη γέννηση της βίας και του "κακού", τη θρησκεία, την ξενοφοβία και το ρατσισμό, μπορεί να θεωρηθεί με την ευρεία έννοια ένα rape-revenge film. Ο Trier χρησιμοποιεί ένα μινιμαλιστικό (μπρεχτικό) σκηνικό, για να περιγράψει την ιστορία, που αναπτύσσεται σε εννιά κεφάλαια, ενώ η ερμηνεία της Nicole Kidman είναι εξαιρετική στον κεντρικό ρόλο.

North Country (2005)

Ελληνικός Τίτλος: Άνιση Μάχη

Σκηνοθεσία: Niki Caro

Μεταφορά στον κινηματογράφο μιας αληθινής ιστορίας, το φιλμ της Niki Caro, περιγράφει το χρονικό της πρώτης υπόθεσης σεξουαλικής παρενόχλησης που εκδικάστηκε στις ΗΠΑ, όταν το 1984, μια εργάτρια σε ορυχεία μήνυσε τους εργοδότες της και μάλιστα δικαιώθηκε. H ταινία, παρ'ότι κατηγορήθηκε ως έντονα μελοδραματική και χειριστική για το θεατή, παραμένει μια καθηλωτική ιστορία απίστευτου κουράγιου και δύναμης ψυχής. Το φιλμ σημείωσε μεγάλη εμπορική επιτυχία, ενώ οι -όπως πάντα- εξαιρετικές ερμηνείες της Charlize Theron και της Frances McDormand, τους απέφεραν από μία υποψηφιότητα για Oscar.

Precious (2009)

Ελληνικός Τίτλος: Μονάκριβη

Σκηνοθεσία: Lee Daniels

Το 1987 στο Χάρλεμ, μια υπέρβαρη 16χρονη που κακοποιείται σεξουαλικά από τον πατέρα της, με αποτέλεσμα δύο εγκυμοσύνες, ενώ υφίσταται ρατσισμό και απόρριψη και από τον υπόλοιπο περίγυρο της, προσπαθεί να βρει έναν τρόπο για να αλλάξει τη ζωή της προς το καλύτερο... Ο αμφιλεγόμενος Lee Daniels, εμπνέεται εδώ από το "Push", μια νουβέλα της αμερικανίδας Sapphire και παρουσιάζει μια ταινία-κοινωνική καταγγελία εναντίον όλων, για τις συνθήκες ζωής των εφήβων στο σύγχρονο Χάρλεμ, που παρ'ότι κάποιες στιγμές ρέπει προς το διδακτισμό, προκαλεί έντονα συναισθήματα στο θεατή. Η ερμηνεία της πρωτοεμφανιζόμενης Gabourey Sidibe είναι εξαιρετική.

La Piel que Habito (2011)

Ελληνικός Τίτλος: Το Δέρμα που Κατοικώ

Σκηνοθεσία: Almodóvar

Ένας επιφανής πλαστικός χειρουργός, που τον καταδιώκουν φαντάσματα του παρελθόντος, προσπαθεί να δημιουργήσει ένα άφθαρτο δέρμα, κάνοντας πειράματα σε μια νεαρή κοπέλα που κρατάει φυλακισμένη... Μια από τις καλύτερες -και σίγουρα - η πιο "χιτσκοκική" ταινία του Almodóvar, είναι στην πραγματικότητα ένα rape-revenge film, που συμπυκνώνει όλες τις αγαπημένες θεματικές του σκηνοθέτη, τον εγκλεισμό, την αναζήτηση της ταυτότητας και την ανθρώπινη αδυναμία. Ο Antonio Banderas και η Elena Anaya είναι το εξαιρετικό πρωταγωνιστικό ζευγάρι.

Ο Εχθρός μου (2013)

Σκηνοθεσία: Γιώργος Τσεμπερόπουλος

Οι ισορροπίες ενός φιλήσυχου οικογενειάρχη διαταράσσονται ανεπανόρθωτα, όταν μια συμμορία εισβάλλει στο σπίτι του για να το ληστέψει και ένα από τα μέλη της κακοποιεί την έφηβη κόρη του. Ένα από τα λίγα δείγματα ταινίας rape-revenge στο ελληνικού σινεμά, αυτό το εξαιρετικό φιλμ του Γιώργου Τσεμπερόπουλου, είναι μια χαμηλών τόνων, ρεαλιστική αλλά και βαθιά ανθρώπινη ματιά στα αδιέξοδα και τα διλήμματα του σύγχρονου νεοέλληνα, που ζει σε μια χώρα σε απόλυτη σύγχυση. Μεγάλο ατού της ταινίας η πολύ καλή ερμηνεία του Μανώλη Μαυροματάκη στον κεντρικό ρόλο.

The Salesman (2016)

Ελληνικός Τίτλος: Ο Εμποράκος

Σκηνοθεσία: Asghar Farhadi

Η σχέση ενός ζευγαριού Ιρανών, που πρωταγωνιστούν στο θεατρικό έργο του Arthur Miller, "Ο Θάνατος του Εμποράκου", δοκιμάζεται, όταν η γυναίκα δέχεται μια βίαιη επίθεση από κάποιον άγνωστο μέσα στο σπίτι τους... Σ'αυτό το ψυχολογικό δράμα, ο Farhadi αναρωτιέται, κατά πόσον ο -δίκαιος- θυμός και η δίψα για εκδίκηση μπορούν να καταστρέψουν τη ζωή δύο ανθρώπων, ενώ κάτω από τη φόρμα ενός rape-revenge film, σχολιάζει γλαφυρά την κοινωνική πραγματικότητα στο σύγχρονο Ιράν. Η ταινία απέσπασε εξαιρετικές κριτικές και κέρδισε -μεταξύ άλλων- το Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το 2017.

Elle (2016)

Ελληνικός Τίτλος: Εκείνη

Σκηνοθεσία: Paul Verhoeven

Μια επιτυχημένη επιχειρηματίας, που δέχεται επίθεση και βιασμό από έναν μασκοφόρο άγνωστο, αποφασίζει να μην καταγγείλει το περιστατικό στην αστυνομία, αλλά φροντίζει να πάρει τα μέτρα της για να αντιμετωπίσει μια ενδεχόμενη νέα επίθεση... Ο Paul Verhoeven διασκευάζει εδώ το βιβλίο "Oh..." του Philippe Djian και παρουσιάζει ένα ιδιότυπο rape-revenge φιλμ, που φλερτάρει με την ίδια άνεση με το αγωνιώδες θρίλερ, αλλά και με τη μαύρη κωμωδία, χωρίς ποτέ να επιδιώκει να είναι politically correct. Η Isabelle Huppert δίνει πραγματικό ρεσιτάλ και δικαίως προτάθηκε για Oscar, ενώ η ταινία γνώρισε σχεδόν καθολική αποδοχή από κοινό και κριτικούς.

The Nightingale (2018)

Ελληνικός Τίτλος: 

Σκηνοθεσία: Jennifer Kent

Στην Τασμανία του 1825, μια τέως κατάδικος, αφού βλέπει τον άντρα της και το μωρό της να δολοφονούνται και η ίδια βιάζεται από Άγγλους στρατιώτες, προσπαθεί να πάρει εκδίκηση, με τη βοήθεια ενός Αβορίγινα ανιχνευτή, που έχει τα δικά του τραύματα... Η σκηνοθέτης του "The Babadook" παρουσιάζει  εδώ μια ταινία εκδίκησης, που ακροβατεί επιδέξια ανάμεσα σε πολλά κινηματογραφικά είδη, αλλά πάνω απ'όλα είναι μια ταινία βαθιά φεμινιστική και αντιρατσιστική. Το φιλμ χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες υπερβολικά βίαιες σκηνές, που ανάγκασαν πολλούς θεατές ανά τον κόσμο να αποχωρήσουν κατά τη διάρκεια της προβολής της.

Bombshell (2019)

Ελληνικός Τίτλος: Βόμβα

Σκηνοθεσία: Jay Roach

Μεταφορά στην οθόνη του πολύκροτου σκανδάλου που ξέσπασε το 2016, όταν πολλές εργαζόμενες γυναίκες στο υπερσυντηρητικό ειδησεογραφικό κανάλι Fox News, κατηγόρησαν τον διευθυντή του καναλιού Roger Ailes για σεξουαλική παρενόχληση, η ταινία του Roach αναμενόταν σαν μια πραγματική βόμβα. Μόνο που τελικά αποδείχθηκε χαμηλής ισχύος, αφού έμεινε μόνο στην εξιστόρηση των γεγονότων και κατέληξε σε ένα πλαστό "happy end", ενώ τίποτα δε φάνηκε να αλλάζει τελικά, μια και το Fox συνέχισε να στηρίζει τον Trump, το σύμβολο του διεφθαρμένου συστήματος. Πάντως οι Charlize Theron, Nicole Kidman και Margot Robbie είναι υπέροχες και μόνο γι'αυτές αξίζει κανείς να δει την ταινία.