Σε μια απομονωμένη γωνιά στο καφέ
του σιδηροδρομικού σταθμού, δυο εραστές αποχαιρετίζονται… το τρένο φεύγει
σύντομα και πρέπει να βιαστούν… ένα τελευταίο φιλί και αποχωρίζονται- για λίγο
ή για πάντα; Στην αποβάθρα ο κόσμος είναι πολύς. Το τρένο αρχίζει να κινείται
στις ράγες. Φωνές, κλάματα, υψωμένα χέρια… Κάποιοι επιβάτες κρεμασμένοι από τα παράθυρα βλέπουν την αποβάθρα σιγά σιγά να απομακρύνεται. Στα κουπέ της πρώτης
θέσης οι πρώτες αταίριαστες παρέες σχηματίζονται… μια νεαρή κοπέλα πίνει τσάι
με μια γηραιά κυρία. Αργότερα η κοπέλα συνειδητοποιεί ότι η κυρία έχει
εξαφανιστεί και ότι κανένας άλλος στο τρένο δεν έχει προσέξει την απουσία της… Δυο
άγνωστοι μεταξύ τους νεαροί συζητούν σε έντονο ύφος. Ο ένας από τους δυο κάνει
στον άλλον μια περίεργη πρόταση. Νομίζει ότι έχει σχεδιάσει το τέλειο έγκλημα:
να ξεφορτωθεί το δεσποτικό πατέρα του βάζοντας έναν άγνωστο να τον σκοτώσει,
ενώ για αντάλλαγμα αυτός θα σκοτώσει τη γυναίκα του αγνώστου… Ταυτόχρονα στη
δεύτερη θέση, ένας θανατοποινίτης με
χειροπέδες ψάχνει τρόπο για να απαλλαγεί από τον αστυνομικό που τον συνοδεύει. Λίγο
πιο κει ένας φουκαράς ανακαλύπτει ότι το πορτοφόλι του έχει κάνει φτερά, ενώ
ακούει τη φωνή του ελεγκτή να πλησιάζει. Στο εστιατόριο του τρένου ένα αγόρι
και ένα κορίτσι συζητούν περί ανέμων και υδάτων. Βρέθηκαν εκεί τυχαία από την
αρχή του ταξιδιού και σιγά σιγά συνειδητοποιούν ότι αρχίζουν να ερωτεύονται… Η
νύχτα πέφτει σιγά σιγά και ο καιρός χειροτερεύει, καθώς το τρένο περνά από μια
βραχώδη χιονισμένη περιοχή. Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα σ’ ένα στενό πέρασμα,
μερικοί άντρες περιμένουν με αγωνία να περάσει το τρένο. Βρίσκονται στο σημείο
όπου το τρένο κόβει ταχύτητα και σκοπεύουν να του επιτεθούν για να το
ληστέψουν. Όμως το τρένο ξαφνικά σταματά απότομα, ενώ μια διαπεραστική κραυγή
ακούγεται μέσα στην νύχτα. Ένας άντρας βρίσκεται νεκρός στην καμπίνα του…
Το τρένο ανέκαθεν υπήρξε το πιο “κινηματογραφικό”
μεταφορικό μέσο. Είτε σαν μια απλή αναφορά στον τίτλο μιας ταινίας κυριολεκτική
ή μεταφορική, είτε με κάποιες σκηνές κλειδιά για την εξέλιξη της ταινίας να εξελίσσονται
πάνω σ’ ένα τρένο, είτε ακόμα και σαν “πρωταγωνιστής” της ταινίας που
στοιχειώνει τα όνειρα και τις προσδοκίες των ηρώων. Από το “L'arrivée d'un train à La Ciotat”/Άφιξη Τρένου στο Σταθμό (1896)
των αδερφών Lumière, για το οποίο ο αστικός
μύθος λέει ότι τρομοκράτησε τους θεατές με τη ζωντάνια της κινούμενης εικόνας
και το “The Great Train Robbery”/Η Μεγάλη Ληστεία του
Τρένου (1903) του Edwin S.Porter, ένα από τα πρώτα
γουέστερν της ιστορίας, μέχρι τις υπερπαραγωγές της σύγχρονης εποχής, το τρένο
είναι παρόν σε δεκάδες ταινίες από μια ποικιλία κινηματογραφικών ειδών. Μεγάλοι
έρωτες και δακρύβρεχτοι αποχαιρετισμοί,
εγκλήματα πάθους ή εκδίκησης, ριψοκίνδυνες ληστείες και μνημειώδεις σκηνές
καταστροφής, αποδράσεις προς το άγνωστο αληθινές ή ουτοπικές κυλούν πάνω στις
ράγες στιγματίζοντας την κινηματογραφική μας μνήμη.
Ακολουθεί μια χρονολογική παρουσίαση
20 αντιπροσωπευτικών ταινιών από διάφορα είδη, στις οποίες το τρένο με τον ένα
ή άλλο τρόπο συμμετέχει ενεργά στην πλοκή. Η διαδικασία της επιλογής υπήρξε
πολύ δύσκολη, λόγω του μεγάλου αριθμού των σχετικών ταινιών, οπότε επισημάνσεις
και υπενθυμίσεις είναι όπως πάντα ευπρόσδεκτες.
The General (1926)
Ο Στρατηγός
Για πολλούς η καλύτερη ταινία του
Buster
Keaton και μια από τις πιο διάσημες ταινίες του βωβού
κινηματογράφου, ο Στρατηγός δεν είναι τίποτε άλλο από το όνομα του τραίνου που
ανήκει στο μηχανοδηγό-πρωταγωνιστή. Όταν κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου
πολέμου, κάποιοι κατάσκοποι κλέβουν το τρένο μαζί με την αρραβωνιαστικιά του,
αποφασίζει να τους κυνηγήσει για να σώσει τις δυο μεγάλες του αγάπες… Βασισμένο
σε ένα πραγματικό περιστατικό που συνέβη στον Αμερικανικό Εμφύλιο, η ταινία παρότι
σήμερα θεωρείται κλασική, ήταν μια τεράστια καλλιτεχνική και εμπορική αποτυχία
στην εποχή της -αν σκεφτεί κανείς ότι οι πρωταγωνιστές ανήκαν στο στρατόπεδο
των Νοτίων βρίσκει μια πιθανή αιτία- και στέρησε από το Buster Keaton την
οικονομική ανεξαρτησία στα επόμενα σχέδια του.
Το Εξπρές της Σαγκάης
Σε ένα τρένο που κατευθύνεται από
το Πεκίνο προς τη Σαγκάη, ταξιδεύει μαζί με διάφορους Ευρωπαίους και ντόπιους
επιβάτες η περιβόητη Σαγκάη-Λίλι, μια πόρνη πολυτελείας με σκοτεινό παρελθόν. Η
παρουσία της στο τρένο δείχνει να απασχολεί τους επιβάτες περισσότερο από τον
εμφύλιο πόλεμο που μαίνεται ανελέητος. Η Σαγκάη-Λίλι συναντά στο τρένο το
Ντόναλντ, έναν παλιό της έρωτα και η σχέση τους αναθερμαίνεται. Όταν όμως οι
αντάρτες σταματούν το τρένο και κρατούν το Ντόναλντ για όμηρο, αυτή πρέπει να
πάρει μια πολύ δύσκολη απόφαση… Εμπνευσμένη
από πραγματικό περιστατικό, μια ακόμα συνεργασία του Josef von Sternberg με
τη μούσα του Marlene Dietrich.
Δράμα, έρωτας, πίστη, ηθικά διλήμματα, εξωτικό background, εξαιρετικά σκηνικά και
υπέροχη ασπρόμαυρη chiaroscuro φωτογραφία που βραβεύτηκε με Όσκαρ, αλλά πάνω απ’ όλα η
απίστευτη ακτινοβολία της Dietrich
συντήρησαν το μύθο της ταινίας ως τις μέρες μας.
The Lady Vanishes (1938)
Η Κυρία Εξαφανίζεται
Όταν το τρένο με το οποίο γυρίζει
στο Λονδίνο ακινητοποιείται λόγω μιας χιονοστιβάδας κάπου στην Κεντρική Ευρώπη,
η Άιρις, μια πλούσια νεαρή κοπέλα που γυρίζει από διακοπές αναπτύσσει μια
φιλική σχέση με μια μεσόκοπη αγγλίδα δασκάλα. Όταν το τρένο αναχωρεί εκ νέου, η
Άιρις ανακαλύπτει ότι η γηραιά κυρία δε βρίσκεται στο τρένο… και προς μεγάλη
της έκπληξη κανείς δε φαίνεται να πρόσεξε την απουσία της … Ο Alfred Hitchcock στο
τέλος της βρετανικής περιόδου του,
στήνει αριστοτεχνικά το σκηνικό του σασπένς, εμπλουτισμένο με βρετανικό φλέγμα
και χιούμορ και δημιουργεί μια ταινία - προάγγελο των αριστουργημάτων που
έρχονται. Η αγάπη του μετρ για τα τρένα θα φανεί και στο μέλλον (Στη Σκιά μιας
Υποψίας, Ο Άγνωστος του Εξπρές, Στη Σκιά των 4 Γιγάντων), αλλά το συγκεκριμένο φιλμ
προτιμήθηκε για τη λίστα, αφού το τρένο αναδεικνύεται σε βασικό πρωταγωνιστή
του.
La Bête Humaine (1938)
Το Ανθρώπινο Κτήνος
Ο Jean Gabin σε
έναν από τους καλύτερους ρόλους της καριέρας του, υποδύεται εδώ έναν αλκοολικό
μηχανοδηγό και μοναδικό μάρτυρα σε φόνο που διέπραξε ένας συνάδελφος του. Δεν
αποκαλύπτει την αλήθεια όμως, αφού είναι ερωτευμένος με τη γυναίκα του
συναδέλφου του, η οποία καταφέρνει να τον πείσει να δολοφονήσει τον άντρα της…
Ελεύθερη διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Émile
Zola, το
θαυμάσιο φιλμ του Jean Renoir
προκάλεσε σάλο στην εποχή του με το τολμηρό θέμα του. Σκοτεινό και βαθιά
πεσιμιστικό, θεωρήθηκε πρόδρομος του φιλμ-νουάρ αλλά και απόγονος της αρχαίας τραγωδίας, αφού ο κεντρικός ήρωας
θα μπορούσε άνετα να προέρχεται από την οικογένεια των Ατρειδών. Σε κάποια
κριτική αναφέρεται ότι “η ταινία
διαδραματίζεται μερικώς πάνω σ’ ένα τρένο, το οποίο όμως μπορεί να θεωρηθεί
βασικός πρωταγωνιστής της”. Το 1954 ο Fritz Lang γύρισε την αμερικανική βερσιόν της
ταινίας με τίτλο “Human Desire”,
με το Glenn Ford και τη Gloria Grahame.
Brief Encounter (1945)
Σύντομη Συνάντηση
Σε σκηνοθεσία David Lean και βασισμένη σε ένα
θεατρικό έργο του Noel Coward,
μια ταινία - ευαγγέλιο για τους αμετανόητα ρομαντικούς που βρίσκεται στη 2η
θέση στην κατάταξη του BFI στη λίστα με τις καλύτερες βρετανικές ταινίες όλων των
εποχών, ενώ ακόμα και σήμερα 70 χρόνια μετά, φαντάζει γνήσια και αφοπλιστικά
ειλικρινής. O Άλεκ-Trevor Howard,
ιδεαλιστής γιατρός και η Λώρα-Celia Johnson,
κουρασμένη από τη ρουτίνα σπιτονοικοκυρά, συναντιούνται τυχαία στο καφέ του
σιδηροδρομικού σταθμού και παρ’ ότι παντρεμένοι, συνεχίζουν να συναντιούνται εκεί
κάθε βδομάδα, να συζητούν, να ονειρεύονται και να ερωτεύονται, πάντα
περιμένοντας το τρένο και το προδιαγεγραμμένο τέλος… Το τρένο είναι αυτό που
φιλτράρει και διογκώνει τα συναισθήματα τους, την προσμονή, την ελπίδα, τις
ενοχές, το τρένο αποτελεί τη νέμεση τους, το τρένο τελικά είναι αυτό που δεν
επιτρέπει στον Άλεκ να αποχαιρετήσει τη Λώρα με κάτι περισσότερο από ένα ελαφρύ
άγγιγμα στον ώμο…
La Bataille du Rail (1946)
Η Μάχη των Σιδηροδρόμων
Ταινία που περιγράφει το χρονικό της αντίστασης των Γάλλων σιδηροδρομικών
εναντίον των Γερμανών κατά τη διάρκεια της κατοχής της Γαλλίας στο Β’ Παγκόσμιο
πόλεμο και ειδικότερα τις προσπάθειες τους να σαμποτάρουν τα τρένα ανεφοδιασμού
των στρατευμάτων του εχθρού. Θεωρήθηκε από πολλούς μελετητές η μοναδική μεγάλη
γαλλική αντιστασιακή ταινία. Ο Rene Clement πριν γυρίσει τα μεγάλα του αριστουργήματα,
φωτίζει μια άγνωστη πλευρά της γαλλικής αντίστασης, αφού πίστευε ότι ήταν
εξόχως σημαντική για την τελική νίκη των συμμάχων. Η ταινία ισορροπεί μεταξύ
της μυθοπλασίας και του ντοκιμαντέρ, αφού συχνά παρεμβάλλονται διηγήσεις παλιών
αντιστασιακών, οι ηθοποιοί που χρησιμοποιήθηκαν ήταν κυρίως αληθινοί
σιδηροδρομικοί υπάλληλοι ή μέλη της αντίστασης, ενώ τα γυρίσματα έγιναν σε
πραγματικά σκηνικά χρησιμοποιώντας αυθεντικά τρένα της εποχής.
High Noon (1952)
Το Τρένο θα Σφυρίξει 3 Φορές
Ο Gary Cooper ίσως στον καλύτερο ρόλο της καριέρας του (Όσκαρ Ερμηνείας) είναι ο σερίφης
Γουίλ Κέιν που αφού παραιτείται από το αξίωμα του για να παντρευτεί την αγαπημένη του (Grace Kelly), ετοιμάζεται να φύγει μαζί της. Όμως η
πληροφορία ότι μια συμμορία με επικεφαλής έναν κατάδικο που είχε συλλάβει παλιά
έρχεται στην πόλη με το μεσημεριανό τρένο για να τον εκδικηθεί, τον αναγκάζει
να γυρίσει πίσω και να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο μόνος του, αφού κανένας δεν
τολμά να τον βοηθήσει. Αριστουργηματικό αντιηρωικό γουέστερν του Fred Zinnemann, όπου ο φιλμικός χρόνος σχεδόν συμπίπτει με
τον πραγματικό, δίχασε την κοινή γνώμη στις ΗΠΑ αφού θεωρήθηκε ότι σε δεύτερο
επίπεδο σχολίαζε αρνητικά τις διώξεις του μακαρθισμού. Παρ’ ότι η ενεργή
συμμετοχή του τρένου είναι περιορισμένη σε σχέση με άλλα γουέστερν,
αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστή του φιλμ με το σασπένς που προκαλεί η αναμονή της
άφιξης του. Η στιγμή της τελικής μάχης άλλωστε προαναγγέλεται από το σφύριγμα
του τρένου που φτάνει στο σταθμό.
The Narrow Margin (1952)
Το Εξπρές του Σικάγου
Ο ντετέκτιβ Μπράουν και ο
συνεργάτης του ταξιδεύουν στο Σικάγο με αποστολή να μεταφέρουν με τρένο στο Λος
Άντζελες τη χήρα ενός νονού της μαφίας για να καταθέσει στο Ανώτατο Δικαστήριο.
Παρ’ ότι ο συνεργάτης του σκοτώνεται σε ανταλλαγή πυροβολισμών με τους
δολοφόνους της Μαφίας πριν προλάβουν να φτάσουν στο σταθμό, ο Μπράουν
καταφέρνει να ανέβει μαζί με τη μάρτυρα στο τρένο. Εκεί όμως ανακαλύπτει ότι οι
γκάνγκστερ τον έχουν ακολουθήσει … Σχετικά άγνωστο φιλμ-νουάρ του Richard Fleischer με
δευτεροκλασάτους πρωταγωνιστές , που όμως εντυπωσιάζει με την πλοκή και το σφιχτοδεμένο σενάριο του. Ο σκηνοθέτης
καταφέρνει να δημιουργήσει μια αποπνικτική ατμόσφαιρα στους κλειστούς χώρους
του τρένου αυξάνοντας προοδευτικά την ένταση και το σασπένς. Θεωρήθηκε πρότυπο b-movie για την εποχή του, ενώ το ριμέικ του 1990 με τον Gene Hackman και
την Anne Archer είχε σαφώς μικρότερη
επιτυχία.
The Train (1964)
Το Τρένο
Στο κατεχόμενο Παρίσι του 1944 οι
Γερμανοί συγκεντρώνουν σε ένα τρένο πολλά έργα τέχνης που αφαίρεσαν από τα μουσεία της πόλης, με
σκοπό να τα μεταφέρουν στη Γερμανία. Κάποια μέλη της Γαλλικής αντίστασης μεταξύ
των οποίων και ο Burt Lancaster,
προσπαθούν να καθυστερήσουν την αναχώρηση του τρένου ώσπου οι συμμαχικές
δυνάμεις να φτάσουν στο Παρίσι… Αντλώντας υλικό από την αληθινή ιστορία του
τρένου 40.044 που εξελίχθηκε τον Αύγουστο του 1944 έξω από το Παρίσι, ο John Frankenheimer (αφού στην αρχή
των γυρισμάτων αντικατέστησε τον Arthur Penn στην καρέκλα του σκηνοθέτη, ο οποίος
ήθελε να κάνει μια χαμηλών τόνων ταινία με έμφαση στην αγάπη του πρωταγωνιστή
για την τέχνη που τον οδηγεί να ρισκάρει τη ζωή του γι αυτήν) δημιουργεί μια γνήσια
ταινία δράσης σκηνοθετώντας με νεύρο και ένταση, παράλληλα όμως προσπαθεί να
δώσει απάντηση στο ηθικό δίλημμα που προκύπτει, αν δηλαδή η ανθρώπινη ζωή είναι
πιο σημαντική από την πολιτιστική κληρονομιά ενός έθνους.
Von Ryan’s Express (1965)
Το Εξπρές του φον Ράϊαν
Στην Ιταλία του Β’ Παγκοσμίου
Πολέμου, ο Frank Sinatra
είναι ένας αμερικανός πιλότος που αφού το αεροπλάνο του καταρρίπτεται,
οδηγείται σ’ ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης
κυρίως Βρετανών αιχμαλώτων, με απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης. Αφού μετά
από πολλές προσπάθειες καταφέρνει να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους, τους οδηγεί
σε μια παράτολμη απόδραση, καταλαμβάνοντας το τρένο που τους μεταφέρει
στην Αυστρία και οδηγώντας το στην ουδέτερη Ελβετία… Χορταστική πολεμική περιπέτεια του Mark Robson, απ’ αυτές που μόνο το
Χόλιγουντ ήξερε να παράγει, με πολλές θεαματικές σκηνές, το Frank Sinatra σε μεγάλα κέφια και
σε πρώτη εμφάνιση τη γνωστή Raffaella Carrà. Πρωτότυπο και εντυπωσιακό για την εποχή του το εύρημα της κλοπής
του τρένου ανατρέπει τις ισορροπίες, αφού το ταξίδι προς το θάνατο μετατρέπεται
σε ταξίδι προς τη νίκη και την ελευθερία.
Ostře Sledované Vlaky (1966)
Ο Άνθρωπος που Έβλεπε τα Τρένα να Περνούν
Βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Bohumil Hrabal, η ταινία που αποτελεί
το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Jiří Menzel, είναι ουσιαστικά μια ταινία ενηλικίωσης, που εξελίσσεται στο μουντό
περιβάλλον ενός επαρχιακού σιδηροδρομικού σταθμού στη Βοημία κατά τη διάρκεια
της γερμανικής κατοχής. Ο Μίλος ένας ονειροπόλος νεαρός που πιάνει δουλειά σαν
φύλακας στο σταθμό, αρέσκεται στο να παρατηρεί από κοντά τα τρένα που έρχονται
και φεύγουν κουβαλώντας τα όνειρα του και ξεκινά για το δικό του ταξίδι ενηλικίωσης
και σεξουαλικής αφύπνισης που τον οδηγεί τελικά σε μια ηρωική πράξη κατά των
Γερμανών κατακτητών. Έρωτας, όνειρα, ποίηση και μια ιδιαίτερη σκηνοθετική ματιά
σε μια ταινία από αυτές που καθόρισαν την αισθητική του τσεχοσλοβάκικου νέου
κύματος και είχε μεγάλη απήχηση στο
εξωτερικό, αφού βραβεύτηκε και με το Όσκαρ
καλύτερης ξένης ταινίας το 1968.
The Taking of Pelham One Two Three (1974)
Ώρα 1:23, Πανικός στο Μετρό της
Νέας Υόρκης
Τέσσερις βαριά οπλισμένοι άντρες με
κωδικά ονόματα (Mr.Green, Mr.Grey, Mr.Blue, Mr.Brown – από εδώ προφανώς εμπνεύστηκε και ο Tarantino τα
ονόματα των ηρώων του Reservoir Dogs)
καταλαμβάνουν ένα τρένο στον υπόγειο της
Νέας Υόρκης, κρατούν 17 ομήρους και ζητούν από τις αρχές να τους δοθούν λύτρα
1.000.000 δολαρίων μέσα σε μια ώρα… Ο κατά βάση τηλεοπτικός σκηνοθέτης Joseph Sargent έχοντας
στα χέρια του ένα δυνατό καστ (Walter Matthau,
Robert
Shaw, Martin Balsam) παραδίδει μια κλασική
70s περιπέτεια
με σωστές δόσεις σασπένς αλλά και χιούμορ. Το τρένο εδώ δεν ταξιδεύει περνώντας
βουνά και πεδιάδες, αλλά είναι εγκλωβισμένο στις δαιδαλώδεις στοές του υπόγειου
της Νέας Υόρκης. Το ριμέικ της ταινίας (2009) από τον Tony Scott με
τους Denzel Washington και John Travolta
θεωρήθηκε (ως συνήθως) κατώτερο του πρωτότυπου.
Murder on the Orient Express (1974)
Έγκλημα Στο Οριάν Εξπρές
Το 1935, ο Ηρακλής Πουαρό, μετά
από τη διαλεύκανση ενός εγκλήματος στη Μέση Ανατολή, επιβιβάζεται στο Οριάν
Εξπρές στην Κωνσταντινούπολη. Ένας Αμερικανός επιχειρηματίας τον πλησιάζει και του ζητά τη βοήθεια του
σχετικά με κάποιες απειλές που δέχεται, αλλά ο Πουαρό απορρίπτει την υπόθεση ως
μη ενδιαφέρουσα. Παρ’ όλα αυτά, όταν το τρένο ακινητοποιείται κάπου στα
Βαλκάνια λόγω χιονόπτωσης, ο επιχειρηματίας
βρίσκεται δολοφονημένος στην καμπίνα του… Ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα της Agatha Christie πέφτει στα κατάλληλα χέρια, καθώς ο Sidney Lumet με πολύ κέφι και ταλέντο παραδίδει ίσως την καλύτερη μεταφορά έργου της στο σινεμά, βασισμένος σε ένα all-star καστ με τον Albert Finney στο ρόλο του Πουαρό και τους Ingrid Bergman, Lauren Bacall, Sean Connery, Anthony Perkins κλπ. να προσθέτουν λάμψη και ακτινοβολία, στο εκπληκτικό φυσικά σενάριο, αλλά πάνω απ’ όλα στο επιβλητικό και κοσμοπολίτικο περιβάλλον του Οριάν Εξπρές, ενός μυθικού τρένου με το οποίο ο καθένας μας θα ήθελε κάποτε να ταξιδέψει…
The Cassandra Crossing (1976)
Το Πέρασμα της Κασσάνδρας
Σε ένα υπερπολυτελές τρένο που
ταξιδεύει από τη Γενεύη στη Στοκχόλμη, επιβιβάζεται -για να ξεφύγει από την
αστυνομία- ένας τρομοκράτης
προσβεβλημένος από ένα θανατηφόρο ιό. Οι αρχές αποφασίζουν να οδηγήσουν
το τρένο προς ένα παλιό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Πολωνία, φοβούμενοι την
εξάπλωση του ιού. Για να φτάσει όμως εκεί το τρένο πρέπει να διασχίσει μια
παλιά παροπλισμένη γέφυρα, γνωστή ως το πέρασμα της Κασσάνδρας… Ευρωπαϊκή συμπαραγωγή
της Τσινετσιτά με all-star καστ
(Sophia Loren,
Richard Harris,
Ava Gardner, Martin Sheen, Burt Lancaster, Ingrid Thulin κλπ)
και σκηνοθεσία του George P.Cosmatos, στα πρότυπα των αμερικανικών
ταινιών καταστροφής που ήταν της μόδας στα 70s, με ορισμένες εντυπωσιακές σκηνές και αρκετό σασπένς, που δεν
γνώρισε όμως ιδιαίτερη επιτυχία στην εποχή της, κυρίως λόγω του αφελούς και προχειρογραμμένου
σεναρίου της.
Silver Streak (1976)
Το Ασημένιο Τρένο
Σ’ ένα τρένο που ονομάζεται Silver Streak και ταξιδεύει από το
Λος Άντζελες στο Σικάγο, o Τζορτζ γνωρίζει τη Χίλι. Τα
προβλήματα αρχίζουν όταν ο Τζορτζ βλέπει ένα ανθρώπινο σώμα να πέφτει έξω από
το παράθυρο του τρένου, το οποίο αργότερα ανακαλύπτει ότι ανήκε στο αφεντικό
της Χίλι. Κυνηγημένος από τους δολοφόνους και ανεβοκατεβαίνοντας με διάφορους
τρόπους στο τρένο, ο Τζορτζ θα προσπαθήσει να σώσει τη Χίλι, με τη βοήθεια ενός
κλέφτη που απελευθερώνει όταν κλέβει ένα περιπολικό… Ο Arthur Hiller σκηνοθετεί για πρώτη φορά το μετέπειτα θρυλικό
ζευγάρι Gene Wilder-Richard Pryor σε μια θεότρελη μαύρη κωμωδία παρεξηγήσεων με -πολλές
φορές χοντροκομμένο- χιούμορ αλλά και μεγάλες δόσεις σασπένς και πολλές κινηματογραφοφιλικές αναφορές
ιδιαίτερα στον Άλφρεντ Χίτσκοκ. Η ταινία σημείωσε μεγάλη εμπορική επιτυχία, ενώ
αξιοσημείωτο είναι και το θαυμάσιο soundtrack του
Henry Mancini.
Runaway Train (1985)
Το Τρένο της Μεγάλης Φυγής
Αφού δραπετεύουν από μια φυλακή υψίστης ασφαλείας στην Αλάσκα ο σκληροτράχηλος
και αδίστακτος Μάνι και ο νεότερος και μάλλον αφελής Μπακ, βρίσκουν καταφύγιο
σε ένα τρένο γεμάτο με χημικά. Όταν ο μηχανοδηγός του τρένου πεθαίνει από
καρδιακή ανακοπή, οι δυο δραπέτες βρίσκονται μόνοι στο τρένο μαζί με μια
γυναίκα, ενώ το τρένο τρέχει ακυβέρνητο προς το άγνωστο και η αστυνομία τους
πλησιάζει… Σαφώς η καλύτερη στιγμή του Andrei Konchalovsky, βασισμένη σε ένα παλιό σενάριο του Akira Kurosawa που ο ίδιος δεν κατάφερε να μεταφέρει στο
πανί, η ταινία είναι μια καταιγιστική περιπέτεια που κόβει την ανάσα με το
σασπένς και τον ιλιγγιώδη ρυθμό της, αλλά ταυτόχρονα και ένα βαθυστόχαστο
φιλοσοφικό δοκίμιο, που στο πρόσωπο του εκπληκτικού Jon Voight προσπαθεί να δώσει απαντήσεις σε διαχρονικά πανανθρώπινα διλήμματα.
The Polar Express (2004)
Το Πολικό Εξπρές
Την παραμονή των Χριστουγέννων
του 1956 ένα αγοράκι προσπαθεί να βρει αποδείξεις για την ύπαρξη του Αι Βασίλη.
Όταν ακούει περίεργους θορύβους στην αυλή, ανακαλύπτει ότι έξω από το σπίτι του
βρίσκεται ένα μαγικό τρένο, το Polar Express.
Ο εισπράκτορας τον πληροφορεί ότι μπορεί αν θέλει να ταξιδέψει με το τρένο που
κατευθύνεται στο Βόρειο Πόλο, την πατρίδα του Αι Βασίλη. Ο μικρός ανεβαίνει στο
τρένο και η περιπέτεια αρχίζει… Βασισμένο σε ένα παιδικό παραμύθι και σε
σκηνοθεσία του Robert Zemeckis,
το Πολικό Εξπρές παρ’ ότι είναι ουσιαστικά μια ταινία κινουμένων σχεδίων,
καταφέρνει να ενσωματώσει πρόσωπα και κινήσεις πραγματικών ηθοποιών με την
καινοτόμο τεχνική motion capture technology, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει ο Tom Hanks που
εμφανίζεται σε 6 διαφορετικούς ρόλους. Παρά τη μέτρια υποδοχή από τους
κριτικούς, το Πολικό Εξπρές παραμένει ένα μαγικό ταξίδι για τα παιδιά που
εξάπτει τη φαντασία και τις αισθήσεις τους και ταυτόχρονα η ιδανική
χριστουγεννιάτικη οικογενειακή ταινία.
Tickets (2005)
Εισιτήρια
Σπονδυλωτή ταινία που πέρασε
μάλλον απαρατήρητη παρ’ ότι υπογράφεται από τρεις πολύ σημαντικούς δημιουργούς
του καιρού μας, τους Ermano Olmi,
Abbas Kiarostami και
Ken Loach. Σ’ ένα τρένο με
προορισμό τη Ρώμη συνταξιδεύουν ένας μεσόκοπος καθηγητής που προσπαθεί να
στείλει ένα ερωτικό μήνυμα στην όμορφη νέα συνεργάτιδα του, μια δύστροπη χήρα
που καταπιέζει ανελέητα τον νεαρό βοηθό της, μια οικογένεια Αλβανών
λαθρομεταναστών και τρεις Σκωτσέζοι οπαδοί της Σέλτικ που πηγαίνουν στη Ρώμη
για να παρακολουθήσουν ένα ποδοσφαιρικό αγώνα, ετερόκλητοι χαρακτήρες από
διαφορετικές κοινωνικές ομάδες-τάξεις, που το μόνο που τους συνδέει είναι η θέληση να
φτάσουν στον προορισμό τους. Ένα χαμηλόφωνο ουμανιστικό σχόλιο για την
απαγορευμένη ερωτική επιθυμία, την ανάγκη για ανθρώπινη επαφή, το ρατσισμό, την
ξενοφοβία, αλλά πάνω απ’ όλα για τις κοινωνικές - ταξικές διαφορές που συντηρούνται
ακόμα και στο κλειστό περιβάλλον ενός τρένου, μιας μικρογραφίας της σύγχρονης
κοινωνίας εν κινήσει.
The Darjeeling Limited (2007)
Ταξίδι στο Darjeeling
Darjeeling Limited είναι
το όνομα του τρένου πάνω στο οποίο συναντιούνται τρία αδέρφια ένα χρόνο μετά το
θάνατο του πατέρα τους, με πρωτοβουλία του μεγαλύτερου αδερφού Φράνσις, για ένα
ταξίδι το οποίο θεωρεί ότι θα βοηθήσει να αποκαταστήσουν τις διαταραγμένες
σχέσεις τους. Ο Φράνσις μόλις έχει επιβιώσει από ένα ατύχημα με μοτοσικλέτα, ο
Πίτερ προσπαθεί να συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι θα γίνει πατέρας, ενώ ο Τζακ
προσπαθεί να συνέλθει από έναν επώδυνο χωρισμό… Ο Wes Anderson μας
προσκαλεί για ένα ταξίδι με τρένο στο ιδιόμορφο -σχεδόν σουρεαλιστικό- σύμπαν
του, όπου είναι παρόντες όλοι οι αλλόκοτοι χαρακτήρες των προηγούμενων ταινιών
του, απλώς το σκηνικό μεταφέρεται αυτή τη φορά στην αχανή και εξωτική Ινδία. Ο
τελικός σκοπός των περιπλανήσεων των
τριών αδερφών βέβαια είναι να συναντήσουν τη μητέρα τους που είναι μοναχή κάπου
στα Ιμαλάϊα, αλλά για τον Anderson σημασία έχει το ταξίδι και όχι ο προορισμός: ένα ταξίδι προς
την αυτογνωσία, την ελευθερία και την πνευματική ολοκλήρωση.
Transsiberian (2008)
Υπερσιβηρικός
Ο Ρόι και η Τζέσι, ένα ζευγάρι Αμερικανών που ο γάμος τους περνάει κρίση,
αποφασίζουν να ταξιδέψουν από το Πεκίνο προς τη Μόσχα με τον Υπερσιβηρικό,
προσπαθώντας να ανανεώσουν τη σχέση τους. Το ταξίδι τους όμως θα μετατραπεί σε
εφιάλτη όταν θα συναντήσουν στο τρένο τον Κάρλος και την Άμπι, που κάνουν την
ίδια διαδρομή και δείχνουν υπερβολικά φιλικοί απέναντι τους, αλλά έχουν άλλους σκοπούς…
Σ’ αυτό το χιτσκοκικών καταβολών θρίλερ του Brad Anderson, που ακολουθεί πιστά το μοντέλο “αθώος
μπλέκεται κατά λάθος…”, η αγωνία και το σασπένς χτίζονται προοδευτικά με φόντο
το μεγαλοπρεπές τρένο και το χιονισμένο σκηνικό. Πάντως όλα θα μπορούσαν να
λειτουργούν καλύτερα αν το καστ ήταν διαφορετικό, αφού οι ερμηνείες των Woody Harrelson, Emily Mortimer ακόμα και του Ben Kingsley είναι το αδύναμο σημείο του φιλμ. Παρ’ όλα
αυτά η ταινία αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα της ιδιαίτερης ατμόσφαιρας που
μπορεί να δημιουργηθεί μέσα σε ένα τρένο…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου